Thiết kế một số trò chơi dạy học môn xã hội học đại cương tại trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên

Xu thế phát triển của xã hội hiện đại ngày nay đã đặt ra những yêu cầu cho Nhà trường cũng như các giảng viên phải thiết kế cũng như xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch giảng dạy cho phù hợp với điều kiện mới. Người giảng viên phải khuyến khích, hướng dẫn và tổ chức học tập cho người học phải chủ động trong việc chiếm lĩnh tri thức, kinh nghiệm và giá trị cần thiết cho bản thân để họ có khả năng thích ứng cao trong công việc cũng như cuộc sống. Việc sử dụng trò chơi trong dạy học là một biện pháp dạy học phù hợp với xu hướng đổi mới dạy học hiện đại.

Trong chương trình giảng dạy môn Xã hội học đại cương (2 tín chỉ), nhiều nội dung nếu được thiết kế để tổ chức theo trò chơi dạy học sẽ phát huy được tính tích cực học tập của sinh viên và mang lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học theo xu hướng hiện nay. Vì thế, tôi đã thiết kế và xây dựng một số trò chơi trực tiếp và gián tiếp nhờ sự hỗ trợ của Internet để tăng hứng thú, tạo động lực cho các em tham gia hoạt động học tập hiệu quả hơn.

Những trò chơi này có thể sử dụng khi bắt đầu vào 1 tiết học, nó có tác dụng khởi động tư duy của SV, dẫn dắt SV tìm hiểu nội dung, học tập một cách tự nhiên, thoải mái và vui vẻ. Không chỉ vậy, trò chơi này còn được sử dụng khi chuyển tiếp sang một nội dung mới trong giờ học. Cách chuyển tiếp này giúp SV thay đổi trạng thái, kích thích hoạt động trí tuệ để đạt được mục tiêu bài học.

1) Trò chơi ô chữ

 Trò chơi ô chữ trong dạy học có nhiều dạng khác nhau, có thể là giải những ô chữ hàng ngang rồi tìm từ khóa trong ô chữ hàng dọc, có thể là ô chữ dưới dạng sơ đồ … Mỗi ô chữ bao gồm cũng có lời gợi ý và nội dung ô chữ có liên quan trực tiếp đến bài học.

2) Trò chơi đuổi hình bắt chữ

 Trò chơi này giúp cho SV tìm hiểu thêm các thông tin liên quan đến bài học, khái niệm mới. Đồng thời rèn tư duy nhạy bén, sự tập trung chú ý, óc quan sát và khả năng khái quát hóa của sinh viên. Với học phần Xã hội học Đại cương, tôi có thể áp dụng vào nội dung các khái niệm: Bất bình đẳng xã hội, phân tầng xã hội hay biến đổi xã hội nông thôn và quá trình xây dựng nông thôn mới.

3) Trò chơi tìm các thông tin liên quan đến nội dung GV cần giới thiệu

 Trò chơi này có thể áp dụng vào rất nhiều bài, nhiều lĩnh vực khác nhau và có thể tổ chức cho cả lớp cùng chơi hoặc chia theo nhóm.

- Mục đích: Giúp cho SV phát triển năng lực trí tuệ, phát huy tính tích cực học tập của sinh viên cũng như rèn kỹ năng họp tác nhóm.

 - Chuẩn bị: GV chuẩn bị các mãnh giấy cắt sẵn để phát cho các nhóm SV

 - Cách chơi: Yêu cầu mỗi nhóm hãy viết ra giấy các nội dung liên quan đến chủ đề bài học

Ngoài việc áp dụng các trò chơi trực tiếp, nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã mang lại cho con người các phần mềm phục vụ cho học tập và nghiên cứu, tăng cường sự tương tác giữa thầy và trò.Việc dạy và học ứng dụng công nghệ 4.0 để nâng cao kĩ năng mềm, kĩ năng tự nghiên cứu cho sinh viên cũng như phát huy hiệu quả các ứng dụng công nghệ trong giáo dục đã tạo cho các giảng viên các công cụ hữu hiệu để đa dạng hóa các hoạt động học tập không chỉ bó gọn trong không gian lớp học truyền thống. Tôi đã sử dụng một số ứng dụng công nghệ trong thiết kế các hoạt động học tập nhờ Nearpod (nearpod.com), Quizzi:(quizzi.com) và Padlet (palet.com), Kahoot (Kahoot.com), Menti (mentimeter.com)… để thiết kế các hoạt động cho sinh viên, tạo hứng thú và đổi mới không gian lớp học truyền thống.

Tóm lại, khi sử dụng trò chơi trong dạy học có những tác động khá tích cực, tuy vậy, nếu sử dụng quá thường xuyên sẽ bị phản tác dụng. Người giảng viên chủ yếu sử dụng các trò chơi khi khởi động buổi học, giới thiệu một khái niệm mới hoặc để tổng kết một vấn đề. Nếu trong quá trình giảng dạy, tinh thần lớp học bị xuống, sinh viên cảm thấy mệt mỏi, ủ rũ thì giảng viên có thể sử dụng trò chơi học tập để giúp các bạn thay đổi trạng thái, lấy lại tinh thần học tập, đồng thời vẫn có từ khóa giúp các em ghi nhớ, bổ sung kiến thức của bài học thông qua nội dung chơi trực tiếp cũng như gián tiếp nhờ sự hỗ trợ của các phương tiện kĩ thuật hiện đại.

(Bài viết có sử dụng các tư liệu của đồng nghiệp: Nguyễn Kim Chuyên, ĐH Đồng Tháp và NHÓM DỰ ÁN ProLMS của Đại học Nông Lâm Thái Nguyên).

Tác giả: TS. Nguyễn Đỗ Hương Giang