Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục bồi dưỡng thanh niên

Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vị trí đặc biệt của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng, xây dựng Tổ quốc. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Người rất coi trọng việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đoàn viên, thanh niên. Người thường xuyên động viên tuổi trẻ tu dưỡng đạo đức, không ngừng học tập vươn lên để xứng đáng là người chủ tương lai của nước nhà. 

Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ trước hết là sự kế thừa những quan điểm về con người, về giáo dục của dân tộc và nhân loại. Sau đó, khi đến với chủ nghĩa Mác - Lênin, Người nhận ra rằng cách mạng muốn thành công, trước hết phải tập hợp lực lượng cách mạng, muốn thức tỉnh dân tộc đi theo con đường cách mạng thì trước hết phải giác ngộ cách mạng cho thanh niên và từ thức tỉnh thanh niên để thức tỉnh dân tộc. Trong tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp (1925), Người đã viết: "Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của Người không sớm hồi sinh". Nếu chỉ là những lời văn thì sẽ không thể thức tỉnh được cả một thế hệ, nên Người đã trực tiếp đến với những thanh niên Việt Nam yêu nước đang sinh sống tại Quảng Châu – Trung Quốc, tổ chức, dẫn dắt họ vào con đường tranh đấu giải phóng dân tộc. Tháng 6-1925, Người thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên – tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Luôn nhấn mạnh đến việc học tập, vấn đề cốt lõi để các thế hệ thanh niên trang bị cho mình sự hiểu biết, vốn kiến thức, một trong những điều kiện tiên quyết để đảm bảo cho các thế hệ thanh niên có thể tham gia hoạt động cách mạng, phấn đấu cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc; Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Bác đã viết những lời thiết tha trong Thư gửi các học sinh nhân ngày khai trường (9-1945): "Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em". Tiếp đó, Người đã dành những lời đẹp nhất để ca ngợi tuổi trẻ và vai trò của lớp trẻ trongThư gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc nhân dịp Tết Nguyên đán 1946: "Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội". Năm 1947, một lần nữa Người khẳng định vị trí của thế hệ trẻ nước nhà trong Thư gửi các bạn thanh niên "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên".Trong thực tiễn, để phát huy được vai trò, sức mạnh của thanh niên thì Đảng, Nhà nước phải thực hiện chiến lược trồng người. Chiến lược đó được Chủ tịch Hồ Chí Minh đúc kết trong Đại hội giáo viên giỏi toàn quốc năm 1958: "Vì sự nghiệp mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người".

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm lớp học chính trị của giáo viên cấp II, cấp III toàn miền Bắc, và căn dặn:

"Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người" (ngày 13-9-1958).

"Trồng người" xét về khía cạnh nào đó cũng giống như trồng cây. Nếu trồng cây phải chăm lo, vun xới mầm cây nhỏ bé, yếu ớt để nó phát triển thành cái cây khỏe mạnh, có ích cho đời thì "trồng người" cũng phải bắt đầu bằng việc dạy dỗ, uốn nắn, giáo dục từ khi còn thơ ấu. Người viết: "Phải uốn cây từ lúc cây non, đừng để cho tâm hồn các cháu bị vẩn đục vì chủ nghĩa cá nhân". Chủ tịch Hồ Chí Minh coi chiến lược "trồng người", coi việc giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng thế hệ trẻ là một trọng tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, là quốc sách phát triển đất nước.

Thanh niên là tương lai của đất nước do đó, chỉ học tập kiến thức là chưa đủ, cần giáo dục đạo đức cách mạng cho họ. Bởi nếu không có đạo đức cách mạng thì không thể trở thành người cách mạng chân chính, và không thể phục vụ tốt cho dân, cho nước.Trong bài phát biểu của mình tại Hội nghị Cán bộ toàn miền Bắc (tháng 9/1962), Bác đã nhấn mạnh: “Thanh niên cần phải luôn luôn rèn luyện đạo đức cách mạng”, “Đạo đức cách mạng có thể tóm tắt như sau: Trọn đời trung thành với sự nghiệp cách mạng, với Đảng, với giai cấp”. Riêng đối với thanh niên, Bác dặn thêm: “Phải không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”.

Hồ Chủ tịch nói chuyện với thanh niên (tháng 1/1967).

Về phong trào thanh niên, Bác lưu ý “cần phải liên tục và có nội dung thiết thực”, không nên hình thức, “chớ đặt những chương trình, kế hoạch mênh mông, đọc nghe sướng tai nhưng không thực hiện được”, mà phải “nói được, làm được”. Bác quan niệm “một chương trình nhỏ mà thực hiện được còn hơn là một trăm chương trình to tát mà không làm được”. “Các việc đáng làm, thì khó mấy cũng phải quyết tâm làm cho kỳ được”.

Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: "Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết". Trước hết, Người đặt trọn vẹn niềm tin vào đoàn viên thanh niên Việt Nam: "Đoàn viên thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ". Người chỉ rõ, tuổi trẻ là mùa Xuân của đất nước, thanh niên là rường cột của nước nhà.

Thấm nhuần và quán triệt tư tưởng của Người, Đảng và Nhà nước ta luôn đề cao vai trò của đoàn viên, thanh niên. Coi đây là lực lượng xung kích, là đội dự bị tin cậy của Đảng và coi công tác thanh niên là vấn đề được đặc biệt quan tâm chỉ đạo, đưa việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trở thành sinh hoạt chính trị thường xuyên đối với toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Các thế hệ thanh thiếu niên ngày nay trong đó có sinh viên trường Đại học Nông lâm Thái Nguyêncần ý thức được trách nhiệm, quyền lợi của mình cần phải ra sức rèn luyện, học tập nâng cao mọi mặt trình độ, kiến thức, làm chủ khoa học công nghệ, đặc biệt là trau dồi, tu dưỡng đạo đức cách mạng, trở thành những người “vừa hồng vừa chuyên” như lời Bác dạy, để xứng đáng là những chủ nhân của đất nước trong thời kỳ mới. Tôi tin tưởng rằng, bằng “bản lĩnh, trí tuệ” của mình các em sẽ “tiên phong trong phong trào nghiên cứu khoa học để khởi nghiệp cho tương lai”.

Tác giả: Tùng Hương, Khoa KHCB

Đăng tin: Hồng Nhung, Khoa KHCB