Những bước đầu xây dựng mô hình nông nghiệp sinh thái gắn với du lịch

Phát triển các mô hình (trang trại) theo kiểu nông nghiệp sinh thái gắn với du lịch hiện nay đang rất được quan tâm, loại hình du lịch này không những gìn giữ môi trường cảnh quan sinh thái mà còn tạo thêm nhiều trải nghiệm mới cho du khách, khai thác phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tạo thêm nhiều việc làm cho lao động nông thôn, đồng thời gia tăng các giá trị các sản phẩm nông nghiệp của khu vực, kết nối các địa điểm du lịch sẵn có với các khu vực sản xuất nông nghiệp, thu hút khách du lịch đến địa phương, góp phần tăng thu nhập cho người dân địa phương.

   Tuy nhiên để một khu vực (trang trại) có thể trở thành một điểm đến có thể thu hút khách du lịch, nhất định phải có những bước khởi đầu. Những bước khởi đầu này rất quan trọng, giúp cho người chủ trang trại có những quyết định đúng đắn để xem trang trại của mình có đủ các điều kiện để phát triển du lịch nông nghiệp hay không?

1.  Thế nào là một trang trại theo hướng nông nghiệp sinh thái?

    Mô hình trang trại nông nghiệp sinh thái sẽ không có cách thực hiện chung ở mọi nơi, mà chỉ căn cứ vào một số nguyên tắc sau:

• Canh tác nhiều loại cây trồng một cách có chọn lọc (những vùng đất chỉ trồng một loại cây khó có thể theo đuổi mô hình này)
• Mỗi vùng đất do có điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu khác nhau nên sẽ có một hệ thống cây trồng thích hợp riêng, không giống nhau
• Sử dụng phân bón hữu cơ cho cây trồng trong mô hình, giảm dần sự can thiệp của con người vào mô hình theo thời gian

Mô hình nông nghiệp theo hướng sinh thái tại Hoàng Nông farm – Đại Từ

2. Đánh giá các điều kiện để làm du lịch nông nghiệp

       Khi trang trại đã có đủ các điều kiện là một mô hình được phát triển theo hướng sinh thái, chúng ta cần có các bước đánh giá để xem trang trại có đủ điều kiện để làm du lịch hay không?

Bước 1: Thu thập số liệu thứ cấp

      Để đánh giá một mô hình hoặc một trang trại sinh thái có thể phát triển được Du lịch nông nghiệp hay không? Trước hết cần thu thập các thông tin thứ cấp liên quan đến tình hình sản xuất Nông nghiệp của vùng, tại trang trại đó xem cây trồng chủ yếu là gì? Chăn nuôi là gì? Một trang trại có thể phát triển được du lịch thăm quan khu trồng rau, trồng chè hay một loại đặc sản nông sản nào đó? Năng suất các cây trồng này ra sao? Giá bán của các loại nông sản? Số liệu này có thể thu thập qua số liệu thống kê hàng năm của khu vực, hoặc do chủ trang trại tự thống kê. Các số liệu thu thập nên theo trình tự sau:

• Loại cây trồng, đặc sản  chính của trang trại hoặc khu vực là gì?
• Chỗ ở
• Phương tiện và giao thông đi lại
• Thông tin / Dịch vụ cho du khách trong khu vực và khu vực lân cận
• Y tế và An toàn trong khu vực du lịch nông nghiệp và khu vực lân cận
• Loại hình du lịch nào đã có trong khu vực
• Nước, năng lượng và thoát nước
• Nguồn tài chính
• Định hướng quy hoạch phát triển hiện tại của địa phương

Bước 2: Điều tra tại thực địa

Khi các yếu tố cơ bản chung có thể đáp ứng được những điều kiện cơ bản có thể phát triển được du lịch nông nghiệp cần tiến hành điều tra trực tiếp tại thực địa để đánh giá dựa trên một số tiêu chí. Các đánh giá này người chủ trang trại hoặc người định phát triển du lịch nông nghiệp của khu đó cần nhờ các chuyên gia có chuyên môn đánh giá giúp. Các chuyên gia cần am hiểu về lĩnh vực du lịch, nông nghiệp cũng như lữ hành. Đánh giá tiềm năng dựa trên các tiêu chí:

• Tính hấp dẫn
•  Sức chứa du lịch
• Vị trí
• Độ bền vững, thời gian hoạt động
• Tính an toàn

Dựa trên các yếu tố trên, các chuyên gia sẽ đánh giá mô hình theo phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức. Trên cơ sở đánh giá điều kiện thực tế của mô hình, hình thức canh tác, khả năng liên kết với các khu vực bên ngoài, các khu du lịch lân cận, các chuyên gia sẽ đưa ra nhưng lợi thế cũng như tiềm năng mà mô hình có thể hướng tới khi phát triển du lịch nông nghiệp và quyết định xem có nên phát triển du lịch tại khu vực đã đánh giá hay không.

Bước 3: Tổ chức các cuộc họp

        Khi phát triển một mô hình kinh doanh du lịch nông nghiệp, trước hết phải có sự đồng thuận tham gia của các thành viên trong gia đình, trong nhóm các chủ hộ nông dân hoặc các thành viên của doanh nghiệp.

Các thành viên trong gia đình hoặc các gia đình thảo luận cởi mở về các vấn đề và đồng ý về một hành động hoặc thỏa hiệp khi quan điểm khác biệt, thúc đẩy các mối quan hệ lành mạnh hơn và môi trường làm việc tốt hơn

        Các thành viên được khuyến khích chia sẻ thái độ và những mong đợi của họ đối với Du lịch nông nghiệp với nhau và với các bên liên quan khác. Cuộc họp diễn ra trong một bầu không khí cởi mở với tất cả các thành viên (phụ nữ và nam giới, người già và người trẻ). Làm sao để mọi thành viên cảm thấy rằng họ được sở hữu và được tham gia vào việc thúc đẩy quá trình đánh giá Du lịch nông nghiệp.
    - Các thành viên cần phải xác định:

     Họ mong muốn gì từ Du lịch nông nghiệp,  mục tiêu phát triển cần hướng tới. Đánh giá lại hệ thống canh tác trong mô hình: phương thức canh tác trong mô hình của mình xem đã đi theo hướng hữu cơ hay chưa, khách du lịch đến không chỉ thăm quan cảnh quan mà còn muốn xem phương thức canh tác, cũng như thưởng thức các sản phẩm nông nghiệp có từ trang trại, vì vậy việc quản lý cây trồng theo hướng nông nghiệp sinh thái là hết sức quan trọng.

-        Người dân trong trang trại nông nghiệp phải tham gia làm du lịch

      Yếu tố duy nhất tạo nên thành công của du lịch nông nghiệp được các chuyên gia với nhiều năm kinh nghiệm kinh doanh trong lĩnh vực du lịch nông nghiệp tổng kết chính là người dân. Kinh nghiệm làm nông nghiệp và các mối quan hệ của người dân chính là một trong các yếu tố hấp dẫn du khách. Nếu bạn thực sự quan tâm đến việc điều hành một doanh nghiệp nông nghiệp, nhưng bạn không phải là thành viên của trang trại, bạn sẽ cần phải thuê một người là thành viên gia đình hoặc nhân viên rất am hiểu về các công việc của trang trại, được ủy quyền để điều phối khía cạnh tương tác của doanh nghiệp

Bước 4: Xác định sản phẩm chủ lực

    Khi một trang trại nông nghiệp muốn trở thành doanh nghiệp du lịch cần phải xác định được sản phẩm của mình gì? Khách hàng không chỉ quan tâm đến các sản phẩm hoặc dịch vụ có sẵn; họ quan tâm đến toàn bộ gói sản phẩm và dịch vụ kết hợp với kinh nghiệm trang trại hoặc trang trại tổng thể, có thể bao gồm các dịch vụ miễn phí và tính phí. Mục tiêu phải là định vị duy nhất các mục (sản phẩm + dịch vụ đặc biệt + không khí) trong tâm trí khách hàng. Do đó, chọn thị trường hoặc nhóm mục tiêu bạn muốn thu hút và xác định những gì bạn có thể cung cấp sẽ định hình quan điểm tương lai của họ về doanh nghiệp độc đáo của bạn.

      Nghiên cứu cho thấy rằng một sản phẩm độc đáo là điều cần thiết cho sự thành công của bất kỳ hoạt động kinh doanh du lịch nông nghiệp nào. Người dân thành phố sẵn sàng trả tiền cho một kinh nghiệm của một người nông dân. Khác biệt sản phẩm của trang trại với người khác sẽ làm cho nó hấp dẫn hơn đối với khách du lịch.

Bước 5: Xác định khả năng tài chính

Tự đánh giá khả năng tài chính của từng thành viên trong gia đình hoặc nhóm là những việc quan trọng để bắt đầu một doanh nghiệp du lịch. Những đánh giá này đặc biệt hữu ích để xác định và ưu tiên các mục tiêu kinh doanh, cũng như các nguồn lực và kỹ năng hiện có của doanh nghiệp, thành viên gia đình và các nhân viên khác.

Khi mới bắt đầu bất kỳ doanh nghiệp mới  nào cũng có thể gặp những  rủi ro từ quản lý tài chính. Trước khi đầu tư tiền bạc, thời gian và năng lượng vào một doanh nghiệp nông nghiệp kết hợp du lịch, nên hoàn thành các đánh giá cá nhân, thị trường, tính khả thi của dự án và đánh giá tài chính.

Khi đã đánh giá đầy đủ và cẩn trọng qua các bước trên, hãy quyết định xem trang trại của mình có đủ điều kiện làm du lịch nông nghiệp không nhé. Khởi đầu bao giờ cũng khó khăn, những bước đi cẩn trọng sẽ tránh được những rủi ro sau này và không có gì vui hơn khi vào một ngày trang trại của chúng ta có khách du lịch ghé thăm.

Mô hình nông nghiệp sinh thái kết hợp Du lịch tại Định Hóa (mô hình hoạt động đón khách du lịch từ tháng 1 năm 2021).

                                     TS. Vũ Thị Thanh Thủy                                                                 

  Mùa xuân, 2021