GIỚI THIỆU SẢN PHẨM KHOA HỌC CÔNG NGHỆ KHOA CÔNG NGHỆ SINH HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM

Nhân dịp kỉ niệm 45 năm thành lập Trường và 5 năm thành lập Khoa, cán bộ giảng viên Khoa CNSH-CNTP đã chuẩn bị một số sản phẩm khoa học công nghệ.

1. Bộ môn Công nghệ Sinh học

Trong định hướng phát triển khoa học công nghệ của bộ môn Công nghệ Sinh học ngay từ khi thành lập, việc tạo ra những sản phẩm, quy trình công nghệ sinh học nhằm ứng dụng trong thực tiễn là những ưu tiên hàng đầu. Những sản phẩm của bộ môn trong thời gian qua tập trung vào việc sử dụng các vi sinh vật nhằm tạo ra những sản phẩm tự nhiên có giá trị kinh tế cao, hoàn thiện quy trình nhân nhanh các giống cây trồng quý hiếm, phát triển các công nghệ chuẩn đoán bệnh trên vật nuôi, cây trồng với thời gian nhanh chóng, tạo ra những sản phẩm thực phẩm có giá trị dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe. Một số nhóm sản phẩm khoa học – công nghệtiêu biểu của Bộ môn trong thời gian qua gồm có:

Cây trồng chuyển gene

            Đề tài nghiên cứu cây đậu tương chuyển gene kháng sâu hại và kháng thuốc diệt cỏ được thực hiện theo chương trình Nghị định thư hợp tác với Trường Đại học Đông A, Hàn Quốc giai đoạn 2010-2012. Đề tài do PGS.TS. Ngô Xuân Bình làm chủ trì và được thực hiện tại Khoa CNSH-CNTP.

            Cây đậu tương (Glycine max (L) Merr.) là một cây trồng cạn, ngắn ngày có giá trị kinh tế cao. Sản phẩm đậu tương được sử dụng làm thực phẩm thông thường, thực phẩm chức năng cho người, thức ăn cho gia súc, nguyên liệu cho công nghiệp, là một mặt hàng xuất khẩu và là cây cải tạo đất có hiệu quả. Đậu tương được xếp vào nhóm cây trồng quan trọng của nhiều nước trên thế giới và Việt Nam. Kết quả nghiên cứu chuyển gene tại Bộ môn đã tạo được 13 dòng đậu tương mang gene kháng sâu hại (gene cry1Ac) và kháng thuốc diệt cỏ mang gene (gene bar) thông qua vi khuẩn Agrobacterium tumefaciens. Cả 13 dòng đậu tương đều thể hiện khả năng kháng thuốc diệt cỏ và kháng sâu cao hơn hẳn so với đối chứng không chuyển gene; các đặc điểm nông sinh học của các dòng không có sự khác biệt so với đối chứng.

Hình ảnh cây đậu tương chuyển gene

(cây T₀ chuyển gene giai đoạn quả chắc)

Quy trình nhân nhanh các giống cây trồng

            Việc ứng dụng công nghệ tế bào thực vật trong nhân nhanh, bảo tồn nguồn gen quý, chọn tạo giống mới bằng phương pháp gây đột biến, chuyển gen mong muốn…được thực hiện tại Phòng nuôi cấy mô tế bào thực vật của Bộ môn từ năm 2006. Việc nuôi cấy mô tế bào thực vật giúp cung cấp một số lượng lớn cây con nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường, góp phần bảo tồn nguồn gene của loài, tránh nguy cơ tuyệt chủng đối với nhiều loài quý hiếm.Một số loài cây có giá trị cao đã được xây dựng quy trình nhân nhanh hoàn chỉnh, ví dụ: gừng Núi đá, lan Thạch hộc, lan Hồ điệp, dâu tây…

            Lan Thạch hộc (Dendrobium nobile Lindl,) là loài thực vật có giá trị kinh tế và y học cao. Thành phần cây có chứa nhiều hoạt chất sinh học có giá trị như dendrobine, dendramine, nobilonine, dendrin, 6-hydroxy-dendroxine, shiunin, shihunidine và muối amoniac N-methyl-dendrobium, 8-epidendrobine.. Do đó, cây có tác dụng chống ung thư, chống lão hóa, tăng sức đề kháng của cơ thể, làm dãn mạch máu và kháng đông máu... Ngoài ra, cây còn được sử dụng với mục đích làm cảnh và được thị trường đón nhận. Lan Hồ điệp cũng là loài lan quý hiếm, được dùng làm cảnh. Quy trình nhân giống lan Hồ điệp đã được thực hiện thành công tại phòng thí nghiệm nuôi cấy mô tế bào thực vật của Bộ môn. Cây con của hai giống lan trên được bán tại Bộ môn với giá 5.000đ/cây.

Hình ảnh lan Thạch hộc (bên trái) và lan Hồ điệp (bên phải)

Cây dâu tây ( Fragaria vesca L.) là loài cây được biết từ thời La Mã, được nhập và trồng thử nghiệm lần đầu tiên tại Việt Nam từ những năm 30 của thế kỷ XX.Giá trị lớn nhất của dâu tây là tác dụng chữa bệnh. Quả dâu tây có các chất bảo vệ, chất chống oxy hóa cao gấp 10 lần so với cà chua, hàm lượng vitamin A, B1, B2 và đặc biệt là vitamin C khá cao giúp tăng sức đề kháng chống nhiễm trùng, nhiễm độc, cảm cúm, chống stress và lão hóa.Về giá trị kinh tế, dâu tây là loại thực phẩm có mùi thơm, vị ngọt lẫn chua nên rất được ưa chuộng. Quả dâu tây có thể sử dụng căn tươi, làm mứt, nước giải khát, rượu và hương vị thực phẩm.Trong triển khai nghiên cứu khoa học tại khoa CNSH-CNTP, Bộ môn đã xây dựng thành công quy trình nhân giống in vitro cây dâu tây từ nguyên liệu là mảnh lá.Quy trình nhân giống dâu tây có thể chuyển giao cho các đơn vị tiếp nhận.

Hình ảnh dâu tây nhân giống in vitro từ mảnh lá

Các sản phẩm sinh học phân tử

            Với trang thiết bị hiện đại tại phòng thí nghiệm của Bộ môn, kết hợp với phòng thí nghiệm Kỹ thuật di truyền của Viện Khoa học sự sống, Bộ môn đã xây dựng thành công nhiều quy trình sinh học phân tử trong việc xác định nhanh một số bệnh ở cây trồng, tạo ra một số sản phẩm protein có tiềm năng thương mại hóa cao. Một số sản phẩm, quy trình tiêu biểu gồm:

            Phát hiện nhanh bệnh greening trên cây có múi: bệnh vàng lá greening do chủng vi khuẩn Candidatusloài Liberibacter asiaticus (Las) gây ra và là một trong những bệnh phổ biến và gây thiệt hại lớn trên cây có múi (bưởi, cam, canh…). Sử dụng kỹ thuật PCR giúp phát hiện bệnh nhanh ngay từ giai đoạn sớm, qua đó giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra trên thực vật.

            Kĩ thuật di truyền giúp cải biến, thêm mới các con đường trao đổi chất của sinh vật để tạo ra những sinh vật tái tổ hợp có khả năng sinh tổng hợp những hợp chất có giá trị. Một nghiên cứu của TS. Dương Văn Cường và cộng sự đã thành công trong việc tạo ra chủng vi khuẩn E. coli tái tổ hợp có khả năng sản xuất ra lycopene.

1. Dòng tế bào E. coli BL21 (DE3) tái tổ hợp mang vector vector pRSET-A chứa 4 gene isopentenyl diphosphate isomerase, geranylgeranyl pyrophosphate synthetase, phytoene dehydrogenase, phytoene synthase  mã hóa các enzyme sinh tổng hợp lycopene 2. Đối chứng

Các sản phẩm thực phẩm chức năng

            Với việc nghiên cứu thành phần dinh dưỡng, kết hợp ứng dụng vi sinh vật và tối ưu các quá trình lên men, sinh trưởng, Bộ môn đã tạo ra một số sản phẩm thực phẩm chức năng có giá trị dinh dưỡng cao, được thị trường đón nhận. Một số sản phẩm thực phẩm của Bộ môn tiêu biểu gồm có:

            Nấm linh chi (Ganoderma lucidum):là nấm dược liệu có tác dụng bảo vệ gan, giải độc,bổ dạ dày, phòng và chống ung thư, chống lão hóa làm tăng tuổi thọ. Hoạt chấy dược lý của nấm linh chi gồm: Germanium, acid ganoderic, acid ganodermic, acid oleic, ganodosteron, ganoderans, adenosin, beta-D-glucan…Theo y học cổ truyền, nấm linh chi có vị nhạt, tính ấm, có tác dụng tư bổ cường tráng, bổ can chí, an thần, tăng trí nhớ. Sản phẩm nấm Linh chi của Bộ môn được thương mại hóa với giá 100.000đ/100gram. 

Hình ảnh nấm Linh chi thương phẩm

Tỏi đen: được lên men từ tỏi thường trong một thời gian dài, sản phẩm có màu đen, vị ngọt, không còn mùi cay hăng của tỏi thường và có tác dụng phòng chống và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, bảo vệ cơ thể, tốt cho tim mạch và giảm cholesterol trong máu ( giảm mỡ máu), bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng, chống bệnh tật, chữa chứng đầy bụng, ăn không tiêu, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Sản phẩm được đóng gói với số lượng 200g tỏi/túi và được bán với giá thương phẩm: 120.000đ/túi 200g.

Hình ảnh tỏi đen sau quá trình lên men

Cao xương ngựa bạch: Là sản phẩm được tạo từ xương ngựa bạch trải qua quá trình nấu cao trong thời gian dài. Sản phẩm có tác dụng ích khí, mạnh gân xương cơ, chữa cơ thể suy nhược ở người mới ốm dậy và phụ nữ sau sinh, đau nhức gân xương, trẻ còi xương, tốt cho người cao tuổi. Sản phẩm được bán với giá 1.000.000đ/bánh 100gram.

Hình ảnh cao xương ngựa bạch

Bột chùm ngây: là sản phẩm có giá trị dược lý cao, dùng để trị các bệnh u xơ tiền liệt tuyến, suy nhược cơ thể, thần kinh; giúp ổn định huyết áp, đường huyết; chữa tăng cholesterol; chùm ngây còn là thuốc ngừa thai… Sản phẩm đang được nghiên cứu đóng gói nhằm phát triển thành trà túi lọc.

Hình ảnh bột Chùm ngây

2. Bộ môn Công nghệ thực phẩm

Hướng đến hội chợ triển lãm thành tựu khoa học công nghệ kỷ niệm 45 năm thành lập trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên và 5 năm thành lập khoa CNSH-CNTP. Bộ môn Công nghệ Thực phẩm tham gia triển lãm với các sản phẩm khoa học sau:

Nước uống bổ dưỡng nấm linh chi

Là sản phẩm của đề tài nghiên cứu khoa học. Nước uống bổ dưỡng từ nấm linh chi có tác dụng bồi bổ sức khỏe như ổn định huyết áp, giảm mệt mỏi, giải độc gan, ngăn ngừa quá trình lão hóa…

Trà túi lọc trùm ngây, trà hòa tan trùm ngây

Là sản phẩm của đề tài nghiên cứu khoa học. Trà chùm ngây là sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao như hàm lượng can xi cao gấp 4 lần sữa, vi tamin A cao hơn cà rốt 4 lần và vitamin C gấp 7 lần quả cam và rất nhiều axit amin thiết yếu cho cơ thể và có nhiều tác dụng đối với sức khỏe như ngăn ngừa khối u, u xơ tiền liệt tuyến, đào thải độc tố, giúp ổn định huyết áp, tốt cho bệnh nhân tiểu đường và bảo vệ gan.

Sản phẩm trà chùm ngây

Cao lỏng ba kích

Là sản phẩm của đề tài nghiên cứu khoa học. Cao lỏng ba kích được chiết tách theo phương pháp ngấm kiệt từ rễ ba kích tím, cô đặc trong điều kiện chân không. Là sản phẩm quý, mang lại tính tiện lợi cho người tiêu dung, có nhiều tác dụng với sức khỏe con người như bổ dương, giảm mệt mỏi, giảm đau nhức xương khớp…

Hệ thống xử lý nước

Là sản phẩm khoa học công nghệ về xử lý nước thải theo phương pháp tuần hoàn.

Nước rửa chén sinh học

Được chiết xuất 100% từ dung môi sinh học và thực vật không pha lẫn hóa chất độc hại. Bảo vệ da tay, an toàn với con người và môi trường. dung dịch nước rửa có tác dụng kháng khuẩn, tạo cân bằng sinh học, giúp chén đĩa nhanh khô, tạo hương thơm tự nhiên từ thực vật, có tác dụng tốt cho da như cải thiện cấu trúc da, làm đẹp da, chống lão hoá. Là sản phẩm có lợi cho sức khỏe cộng đồng và thân thiện với môi trường.

Siro chanh đào

Chanh đào được coi là thần dược. Vỏ và thịt quả có chứa nhiều tinh dầu, vitamin và axit hữu cơ … Có tác dụngtrị ho, cảm cúm, hạ sốt, giải nhiệt, lợi tiểu, kháng viêm, tiêu độc…Sản phẩm là sự kết hợp giữa quả chanh đào, mật ong, đường phèn tăng hiệu quả tác dụng.

Mứt atiso đỏ

Sản phẩm có màu đỏ, mùi thơm, vị thanh. Sản phẩm có công dụng tốt cho sức khỏe như giải độc,mát gan, giảm béo, cung cấp vitamin và chống lão hóa….

Mứt atiso đỏ

Siro sim

Sản phẩm có màu nâu đỏ, mùi thơm, vị ngọt của trái sim. Sản phẩm có tác dụng tốt cho người bị suy nhược cơ thể, thiếu máu. Hoạt chất antocyanin trong trái sim có tác dụng chống oxy hóa, lão hóa, hỗ trợ tốt cho hệ tiêu hóa.

Thạch rau câu 3D

Sản phẩm có hương vị thanh mát của thạch, vị chua thơm đặc trưng của trái cây tươi, và sữa bò. Hình thức đẹp và bổ dưỡng.

Khoa CNSH-CNTP