ThS. Nguyễn Thị Thuý: Đặc điểm dân tộc Việt Nam hiện nay - Tóm tắt báo cáo seminar T4/2021

Việt Nam là một quốc gia đa tộc người có những đặc điểm nổi bật sau đây:

Thứ nhất: Có sự chênh lệch về số dân giữa các tộc người

Việt Nam có 54 dân tộc, trong đó, dân số cả nước năm 2019 là 96.208.984 người; dân tộc Kinh (dân tộc đa số có số dân đông nhất) có 82.085.826 người chiếm 85,3% dân số cả nước; 53 dân tộc còn lại có số dân trên dưới 1 triệu người (gọi là dân tộc thiểu số:DTTS) có 14.119.256 người, chiếm 14,7% dân số.

Tỷ lệ số dân giữa các DTTS cũng không đồng đều, có 6 dân tộc với số dân lớn hơn 1 triệu người (Tày, Thái, Mường, Khơ me, Mông, Nùng); có 14 dân tộc có dân số trên 100 nghìn người (dưới 1 triệu người); 19 dân tộc có dân số trên 10 nghìn người (dưới 100 nghìn); 9 dân tộc có dân số trên 1 nghìn người (dưới 10 nghìn);  nhưng có 5 dân tộc với số dân chỉ vài ba trăm (Si la, Pu Péo, Rơ Măm, Brâu, Ơ đu).

Thứ hai: Các dân tộc cư trú xen kẽ nhau

Việt Nam nằm trên con đường giao lưu kinh tế - văn hóa của Đông Nam Á nên nước ta là nơi di cư, chuyển cư của nhiều dân tộc ở khu vực Đông Nam Á.

Các dân tộc cư trú phân tán, xen kẽ và làm cho các dân tộc ở Việt Nam không có lãnh thổ tộc người riêng. Vì vậy, không có một dân tộc nào ở Việt Nam cư trú tập trung và duy nhất trên một địa bàn.

Thứ ba: Các dân tộc thiểu số ở Việt Nam phân bố chủ yếu ở địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng

Mặc dù chỉ chiếm 14,7% dân số, nhưng 53 dân tộc thiểu số Việt Nam lại cư trú trên ¾ diện tích lãnh thổ và ở những vị trí trọng yếu của quốc gia cả về chính trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng, giao lưu quốc tế – đó là vùng biên giới, hải đảo, vùng sâu vùng xa của đất nước.

Thứ tư: Các dân tộc ở Việt Nam có trình độ phát triển không đều

Các dân tộc ở nước ta có sự chênh lệch khá lớn về trình độ phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội. Muốn thực hiện bình đẳng dân tộc, phải từng bước giảm, tiến tới xoá bỏ khoảng cách phát triển giữa các dân tộc về kinh tế, văn hóa, xã hội. Đây là nội dung quan trọng trong đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam để các dân tộc thiểu số phát triển nhanh và bền vững.

Thứ năm: Các dân tộc Việt Nam có truyền thống đoàn kết gắn bó lâu đời trong cộng đồng dân tộc - quốc gia thống nhất

Đặc trưng này được hình thành do cuộc đấu tranh chinh phục thiên nhiên khắc nghiệt và chống giặc ngoại xâm, các dân tộc Việt Nam, thiểu số cũng như đa số tuy trình độ kinh tế, văn hóa, xã hội, ... khác nhau, nhưng đều có chung truyền thống đoàn kết, tương thân, tương ái, đồng cam cộng khổ trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Do đó, bên cạnh những giá trị mang bản sắc văn hóa tộc người của các DTTS còn có chung nhiều giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc – quốc gia Việt Nam, đó là truyền thống yêu nước, yêu lao động, là ý thức tình cảm về quê hương – Tổ Quốc Việt Nam

Thứ sáu: Mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa riêng, góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng của nền văn hóa Việt Nam thống nhất

Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc. Trong văn hóa của mỗi dân tộc đều có những sắc thái độc đáo riêng góp phần làm cho nền văn hóa Việt Nam thống nhất trong đa dạng. Sự phong phú đa dạng của văn hóa các dân tộc nước ta thể hiện trong sắc thái văn hóa vùng và văn hóa tộc người. Sự thống nhất, suy cho cùng là bởi, các dân tộc đều có chung một lịch sử dựng nước và giữ nước, đều sớm hình thành ý thức về một quốc gia độc lập, thống nhất.

                                                                                    Người báo cáo: Nguyễn Thị Thúy