Tiếp cận tài khoản của hộ nông thôn trong thúc đẩy tài chính toàn diện và cho vay theo chuỗi

Tiếp cận tài khoản của hộ nông thôn trong thúc đẩy tài chính toàn diện và cho vay theo chuỗi

Tài chính toàn diện (financial inclusion) là quá trình cung cấp có trách nhiệm và bền vững các sản phẩm hay dịch vụ tài chính hữu ích như tiết kiệm, tín dụng, bảo hiểm và thanh toán phù hợp với khả năng của người dân nhằm đáp ứng nhu cầu của họ về các giao dịch tài chính. Các nghiên cứu gần đây đều nhấn mạnh đến vai trò của tài chính toàn diện đến tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo. Sử dụng tài khoản chính thức giúp tăng kiến thức về tài chính cho các chủ thể tham gia sản xuất, kinh doanh nông nghiệp, giảm thiểu chi phí giao dịch tài chính và nâng cao hiệu quả hoạt động. Chủ tài khoản sử dụng các dịch vụ tài chính để thực hiện các giao dịch tài chính, đầu tư vào giáo dục hoặc y tế, ứng phó với rủi ro nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Đối với khu vực nông thôn, tăng cường trang bị cho nông dân các kiến thức tài chính và sử dụng dịch vụ ngân hàng là những công cụ thúc đẩy tài chính một cách toàn diện và hiệu quả. Đối với chuỗi giá trị, giao dịch qua tài khoản có thể giúp các ngân hàng thương mại kiểm soát dòng tiền của nông dân, doanh nghiệp và hợp tác xã, tạo điều kiện triển khai cho vay theo chuỗi giá trị, từ đó giảm bớt sự phụ thuộc vào tài sản thế chấp. Các khoản vay và thanh toán cũng có thể được giải ngân trực tiếp thông qua tài khoản ngân hàng của các tác nhân tham gia chuỗi. Thúc đẩy tiếp cận tài khoản ngân hàng ở khu vực nông thôn, đặc biệt đối với các hộ sản xuất quy mô nhỏ là rất cần thiết.

(Nguồn ảnh: https://www.nhandan.com.vn/kinhte/item/40252902-banking-vietnam-2019-tai-chinh-toan-dien-trong-xu-the-phat-trien-cua-nen-kinh-te-khong-dung-tien-mat.html)

Mặc dù vậy, tỷ lệ cá nhân sở hữu tài khoản chính thức tại Việt Nam năm 2018 là khoảng 30,9% thấp hơn so với mức 41,8% của nhóm các nước có thu nhập trung bình thấp và thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình 60,7% của toàn thế giới. Mức độ sử dụng tài khoản chính thức ở nước ta được cho là thấp hơn nhiều so với mức bình quân chung của cả nước. Vì vậy, xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tiếp cận tài khoản chính thức có ý nghĩa quan trọng trong thúc đẩy tài chính toàn diện và cho vay theo chuỗi.

Trường hợp nghiên cứu với dữ liệu từ phỏng vấn trực tiếp 711 hộ nông thôn trên địa bàn tỉnh Yên Bái, kết quả nghiên cứu cho thấy chỉ có khoảng 10,97% hộ có thành viên sở hữu tài khoản chính thức. Các hộ có mức thu nhập cao hơn, tỷ lệ phụ thuộc thấp hơn, chủ hộ có trình độ học vấn cao hơn và là dân tộc Kinh thì khả năng sở hữu tài khoản chính thức lớn hơn. Bên cạnh đó, khoảng cách địa lý xa trung tâm, mức độ bao phủ giới hạn của các điểm giao dịch ngân hàng thương mại ở vùng sâu, vùng xa cũng là những rào cản tiếp cận tài khoản chính thức. Những kết quả nghiên cứu này hàm ý rằng nhu cầu sở hữu tài khoản ngân hàng của các hộ trước hết xuất phát từ nhu cầu giao dịch tài chính, yếu tố có mối liên hệ mật thiết với sự phát triển của sản xuất kinh doanh để tăng thu nhập cho các hộ. Mở rộng mạng lưới chi nhánh giao dịch và ứng dụng công nghệ ngân hàng qua điện thoại di động có thể thúc đẩy tài chính toàn diện và cho vay theo chuỗi giá trị, góp phần phát triển kinh tế và giảm nghèo ở khu vực nông thôn.

(Nguồn: Trích từ kết quả nghiên cứu từ bài báo đã được công bố bởi giảng viên Khoa Kinh tế & Phát triển Nông thôn- Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên: Đỗ Xuân Luận, Hà Quang Trung, Nguyễn Thị Yến, Dương Hoài An (2019),  Yếu tố ảnh hưởng đến sở hữu tài khoản chính thức của hộ nông thôn tỉnh Yên Bái, Tạp chí Nông nghiệp và Phát triến nông thôn, Chuyên đề Phát triển nông nghiệp bền vững khu vực Trung  du, miền núi phía Bắc tháng 11–2019, Trang: 228-237. http://www.tapchikhoahocnongnghiep.vn/vi/news/Cac-Chuyen-de/Chuyen-de-Phat-trien-nong-nghiep-ben-vung-khu-vuc-Trung-du-mien-nui-phia-Bac-234/)

Sinh viên sẽ được tham gia thảo luận sâu hơn các kết quả nghiên cứu trên trong học phần “Tài chính nông nghiệp”, thuộc chương trình đào tạo ngành Kinh tế nông nghiệp, Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên. (Mã ngành tuyển sinh ngành Kinh tế nông nghiệp: 7620115).                                                     

                                                                                                                                       TS. Đỗ Xuân Luận