Thành công từ mô hình liên kết trong nghiên cứu, phát triển và ứng dụng KH&CN

Một trong những mô hình liên kết 4 nhà đang được triển khai thực hiện có hiệu quả trên địa bàn tỉnh hiện nay là mô hình liên kết 4 nhà trong sản xuất, tiêu thụ nếp hương Bảo Lạc và nếp Pì Pất Cao Bằng. Lúa nếp pì pất và lúa nếp hương có chất lượng gạo thơm, ngon, theo người dân địa phương cho biết, 2 giống lúa nếp này đã được trồng từ rất lâu đời, qua nhiều năm do chưa chú trọng áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên năng suất thấp, cây hay bị đổ và dần bị thoái hóa do trồng cùng vùng hoặc cùng thửa với nhiều giống nếp khác.

Mô hình lúa nếp hương tại xã Xuân Trường, huyện Bảo Lạc

Thực tế này đã đặt ra yêu cầu cần thiết phải chọn lọc, phục tráng, khôi phục lại nguồn gen quý hiếm, đồng thời phát triển và mở rộng diện tích gieo trồng 2 giống lúa này để trở thành hàng hóa. Vì vậy, năm 2011, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ Cao Bằng đã triển khai thực hiện đề tài Nghiên cứu, bảo tồn và phục tráng giống lúa Nếp Hương Bảo Lạc và Pì Pất Cao Bằng. Kết quả của đề tài đã phục tráng thành công nguồn gen 2 giống lúa đặc sản của địa phương, làm cơ sở để xây dựng nhãn hiệu tập thể cho gạo nếp đặc sản của Cao Bằng.

Để kết quả nghiên cứu tiếp tục được ứng dụng và nhân rộng, đưa tiến bộ khoa học vào thực tiễn sản xuất, Liên hiệp các hội KHKT tỉnh đã xây dựng mô hình liên kết 4 nhà trong sản xuất, tiêu thụ nếp hương Bảo Lạc và nếp Pì Pất Cao Bằng. Mô hình được triển khai tại 3 xã: Xuân Trường (huyện Bảo Lạc), Hưng Đạo, Vĩnh Quang (thành phố Cao Bằng).

Tại xã Xuân Trường đã triển khai mô hình lúa nếp hương, với diện tích 10ha, có 111 hộ tham gia. Các hộ tham gia mô hình được hỗ trợ giống lúa nếp đảm bảo chất lượng, đã qua tuyển chọn phục tráng từ kết quả nghiên cứu của đề tài, ngoài ra còn được hỗ trợ toàn bộ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và tổ chức tập huấn quy trình sản xuất lúa nếp hương cho gần 200 hộ có nhu cầu sản xuất lúa nếp hương. Qua theo dõi cho thấy cây sinh trưởng phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, đặc biệt người dân đã áp dụng đúng quy trình kỹ thuật đã được tập huấn, nên năng xuất, chất lượng lúa cao hơn so với lối canh tác cũ. Năng suất trung bình đạt 4 tấn/ha, với giá bán 16 nghìn đồng/1kg, trừ các chi phí người dân thu lãi gần 60 triệu đồng/ha.

Mô hình sản xuất lúa nếp pì pất được triển khai trồng tại xã Hưng Đạo và xã Vĩnh Quang (thành phố Cao Bằng), tổng diện tích 20 ha, với gần 300 hộ dân tham gia. Các hộ tham gia mô hình cũng được hỗ trợ giống, phân bón và được tập huấn kỹ thuật canh tác lúa nếp pì pất. Năng suất trung bình đạt gần 40 tạ/ha, trừ các chi phí, người dân có lãi 50 triệu đồng/ha. Gia đình chị Nhan Thị Thủy - xóm 1 Hồng Quang - Hưng Đạo là một trong những hộ tham gia mô hình cho biết: Khi tham gia mô hình gia đình chị được hỗ trợ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt là được tập huấn quy trình kỹ thuật sản xuất lúa nếp pì pất; trong quá trình sản xuất chị đã thực hiện đúng theo quy trình kỹ thuật nên cây phát triển tốt, ít bị sâu bệnh hại, năng xuất, chất lượng lúa cũng cao hơn so với canh tác truyền thống, với diện tích 1.400 m², trừ các chi phí, gia đình chị cũng có thu nhập gần 20 triệu đồng/vụ, đặc biệt sản phẩm đầu ra đã được Công ty trách nhiệm hữu hạn sinh học Ngân Hà bao tiêu toàn bộ sản phẩm, nên gia đình chị cũng như các hộ dân trong vùng rất phấn khởi và có kế hoạch tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất.

Có thể khẳng định mô hình liên kết 4 nhà trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm lúa nếp pì pất và lúa nếp hương đã đạt được những thành công bước đầu. Tham gia mô hình các hộ dân đã được tiếp cận với tiến bộ khoa học kỹ thuật, áp dụng vào sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao, trong quá trình sản xuất người dân được các cán bộ kỹ thuật hướng dẫn cụ thể từ khâu gieo trồng, chăm sóc, thu hoạch... đồng thời doanh nghiệp cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm giúp bà con yên tâm sản xuất.

Tuy nhiên hiện nay 2 loại sản phẩm gạo nếp này do chưa được đăng ký nhãn hiệu nên vẫn được bày bán không có bao bì, tem, nhãn, nên người tiêu dùng thường khó phân biệt 2 lọai gạo nếp này với các loại gạo nếp khác, Công ty trách nhiệm hữu hạn sinh học Ngân Hà đang tiến hành đăng ký nhãn hiệu sản phẩm cho 2 loại gạo nếp này để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, giúp cho người tiêu dùng tiếp cận được sản phẩm đúng chất lượng.

Để mô hình liên kết 4 nhà tiếp tục được nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, trong những năm tiếp theo cần tiếp tục có sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, đặc biệt là nhà khoa học và doanh nghiệp, nhằm đẩy mạnh ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và sản xuất, có thị trường tiêu thụ ổn định, mang lại hiệu quả kinh tế cao, cải thiện đời sống của người dân, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của tỉnh.

Sưu tầm-Bộ môn Di truyền –giống

Nguồn: http://khcncaobang.gov.vn/index.php?language=vi&nv=news&op=Khoa-hoc-cong-nghe/Thanh-cong-tu-mo-hinh-lien-ket-trong-nghien-cuu-phat-trien-va-ung-dung-KH-CN-1323