Kết quả ứng dụng dịch ngâm hạt thàn mát (Milletia ichthyochtona) trong phòng trừ sâu tơ (Plutella xylostella Lin) hại rau họ hoa thập tự (Brassicaceae) - Bùi Lan Anh, Nguyễn Thế Hùng

TÓM TẮT

Dung dịch ngâm hạt thàn mát (pha với nước theo tỷ lệ 1:10) kết hợp với 0,1% xà phòng có hiệu lực phòng trừ sâu tơ nhanh và mạnh (đạt 78,75 – 80,70% sau phun 3 ngày).

Phương pháp sử dụng dung dịch ngâm hạt thàn mát (pha với nước theo tỷ lệ 1:0) kết hợp với 0,1% xà phòng có hiệu quả trừ sâu tơ nhanh và cao như thuốc hóa học đang phổ biến trên thị trường Việt Nam. Mặt khác, với phương pháp này, người nông dân có thể chủ động phòng trừ rệp để bảo vệ cây trồng mà không gây ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe con người và những loài có ích; đồng thời không có dư lượng thuốc tồn dư trong sản phẩm.

Từ khóa: Plutella xylostella Lin, sâu tơ, thàn mát, Milletia ichthyochtona, Brassicaceae, xà phòng 0,1%; padan95SP 0,01%

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Sâu tơ (Plutella xylostella Lin) thuộc họ Yponomeutidae, bộ Thysanoptera. Sâu tơ là loài sâu biến thái hoàn toàn, quá trình phát dục cá thể trải qua 4 giai đoạn (trứng – sâu non – nhộng – sâu trưởng thành). Vòng đời của sâu tơ ngắn (15 – 17 ngày); ở Việt Nam sâu có thể xuất hiện và gây hại quanh năm, nhưng gây hại nặng nhất ở vụ đông xuân.

Sâu tơ phá hại bộ lá của cây, đặc biệt nghiêm trọng khi sâu tấn công ở giai đoạn mới trồng, sâu non mới nở đục lá tạo thành rãnh, ở tuổi lớn sâu tơ ăn toàn bộ biểu bì khiến lá bị thủng lỗ chỗ. Mật độ cao sâu ăn hết thịt lá chỉ còn trơ lại gân lá làm giảm năng suất rõ rệt. Sâu non cũng ăn các bắp đang phát triển làm bắp biến dạng hoặc không thể cuốn bắp, tạo điều kiện cho bệnh thối nhũn phát triển.

Để phòng trừ sâu tơ có hiệu quả cao mà không gây ô nhiễm môi trường, không ảnh hưởng đến sức khỏe con người, chúng tôi đã tiến hành Nghiên cứu, ứng dụng hạt thàn mát (Milletia ichthyochtona) trong phòng trừ sâu tơ (Plutella xylostella Lin) hại rau bắp cải tại Thái Nguyên

2. NỘI DUNG & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu:

            - Rau bắp cải; hạt thàn mát, sâu tơ

2.2. Nội dung:

• Xác định hiệu lực phòng trừ sâu tơ của dung dịch ngâm hạt thàn mát

2.3. Phương pháp:

* Phương pháp nghiên cứu và bố trí thí nghiệm:

Theo Quy chuẩn quốc gia về Phương pháp điều tra phát hiện dịch hại cây trồng (QCVN 01-38/2010/BNNPTNT).

            Thí nghiệm được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (hình 2.4), gồm 3 công thức và 3 lần nhắc lại.

Hinh 2.4. Sơ đồ bố trí thí nghiệm xác định hiệu lực phòng trừ sâu tơ

Trong đó:  + Công thức 1 (CT₁) (Đối chứng 1): Phun nước lã

+ Công thức 2 (CT₂) (Đối chứng 2): Phun d² xà phòng bột pha với nước theo tỷ lệ 0,1%  

+ Công thức 3 (CT₃): Phun d² ngâm hạt thàn mát + 0,1% xà phòng bột

* Tiến hành thí nghiệm

Hình 2.1. Sơ đồ các điểm điều tra trên đồng ruộng

Thí nghiệm được tiến hành theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Phương pháp điều tra phát hiện dịch hại cây trồng (QCVN 01 – 38: 2010/BNNPTNT).

Tại mỗi ruộng/ô theo dõi tiến hành theo phương pháp 10 điểm trên đường chéo góc (hình 2.1.), mỗi điểm điều tra 2 m chạy dài.

* Chỉ tiêu theo dõi, đánh giá

Hiệu lực phòng trừ sâu tơ của d² ngâm hạt thàn mát được tính theo công thức Henderson–Tilton (1955).           Ta x Cb

                                            Hiệu lực (%) = (1 - ------------) x 100                     

                                                                          Tb x Ca            

Trong đó:

Ta: Số sâu tơ sống ở công thức thí nghiệm sau phun (1, 3, ... ngày)

Tb: Số sâu tơ sống ở công thức thí nghiệm trước phun (1 ngày)

Ca: Số sâu tơ sống ở công thức đối chứng sau phun (1, 3, ... ngày)  

Cb: Số sâu tơ sống ở công thức đối chứng trước phun (1 ngày)

* Phương pháp xử lý số liệu

- Xử lý Số liệu theo chương trình thống kê SAS.

- Đồ thị biểu thị các số liệu trung bình được vẽ theo chương trình Microsolf Word 2007 và Excel 2007 trên máy vi tính.

3. KẾT QUẢ & THẢO LUẬN

Hiệu lực phòng trừ sâu tơ của dung dịch ngâm hạt thàn mát

Bảng 3.1.  Hiệu lực phòng trừ sâu tơ của d² ngâm hạt thàn mát kết hợp với 0,1% xà phòng

Hình 3.1. Hiệu lực trừ sâu tơ của dung dịch ngâm hạt thàn mát kết hợp với 0,1% xà phòng bột

Qua bảng 3.1. và hình 3.1. ta thấy: Dung dịch ngâm hạt thàn mát có hiệu lực phòng trừ sâu tơ nhanh và cao hơn so với các công thức đối chứng chắc chắn ở mức độ tin cậy 95%, cụ thể: hiệu lực trừ sâu tơ ở CT₃ (đạt 27,01% sau phun 1 ngày và 78,75% sau phun 3 ngày) nhanh và mạnh hơn CT₂ ( đạt 3,96% sau phun 1 ngày; 4,59% sau 2 ngày và 6,27% sau 3 ngày) là 86,34 – 92,04%.

Hiệu lực trừ sâu tơ của d² ngâm hạt thàn mát phát huy tác dụng trừ sâu tơ ngay sau phun 1 ngày, sau đó hiệu lực tăng nhanh và đạt cao nhất sau phun 3 ngày.

Hiệu lực phòng trừ sâu tơ của d² ngâm hạt thàn mát (pha với nước theo tỷ lệ 1:10) kết hợp với 0,1% xà phòng ở ngoài đồng ruộng đạt 27,01% sau phun 1 ngày và 78,75% sau phun 3 ngày, thấp  hơn so với kết quả của thí nghiệm ở trong phòng 0,66 – 1,95%.

Tóm lại: Từ các kết quả nghiên cứu trên ta thấy: Dung dịch ngâm hạt thàn mát phát huy tác dụng phòng trừ sâu tơ nhanh và mạnh ngang so với các thuốc hóa học đang lưu hành trên thị trường Việt Nam. Mặt khác, với phương pháp và nguyên liệu đơn giản này, người nông dân hoàn toàn có thể chủ động trong việc phòng trừ sâu tơ để bảo vệ cây trồng mà không gây ô nhiễm môi trường, an toàn với sức khỏe con người, bảo vệ những loài có ích.

4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

4.1. Kết luận:

- Dung dịch ngâm hạt thàn mát (pha với nước theo tỷ lệ 1:10) kết hợp với 0,1% xà phòng có hiệu lực phòng trừ sâu tơ nhanh và mạnh (đạt 78,75 – 80,70% sau phun 3 ngày).

4.2. Đề nghị:

            Phương pháp sử dụng dung dịch ngâm hạt thàn mát kết hợp với 0,1% xà phòng có hiệu quả trừ sâu tơ nhanh và cao như thuốc hóa học đang phổ biến trên thị trường Việt Nam. Mặt khác, với phương pháp này, người nông dân có thể chủ động phòng trừ sâu tơ để bảo vệ cây trồng mà không gây ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe con người và những loài có ích; đồng thời không có dư lượng thuốc tồn dư trong sản phẩm.          

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Frische R.; Karl E.; Lehmann W. und Proeseler G., 1972. Tierische Vektoren pflanzenpathologener Viren. G. Fischer Verlag: Stuttgart.
2. Hill S. A., 1983. Viruses of Brassica crops. Appl. Ent. A.72.
3. Hoffmann G. M. & Schmutterer H., 1999. Parasitaere Krankheiten und Schaedlinge an landwirtschaftlichen Kulturpflanzen. E. Ulmer Verlag: Stuttgart.
4. Phạm Bình Quyền, 1995. Hiện trạng ô nhiễm môi trường do sử dụng hóa chất trong nông nghiệp. Thông tin môi trường. Bộ KHCN&MT 3 (1-2).

Summary

The effect of Milletia ichthyochtona solution to the prevention of Plutella xylostella on cabbage (Brassicaceae) in winter-spring season 2009 - 2010 in Thainguyen

Key words: Plutella xylostella, Milletia ichthyochtona, vegetable bug, cabbage bug, Brassicaceae, detergent 0,01%; alcohol 0,1%; Padan 95SP 0,01%.

The solution of soaked Milletia ichthyochtona seed blended with 0,1% detergent at the ratio of 1:10 has strong and quick effect, reached at 27,01% after 1 day treating and 78,75% after 3 days treating.

Method of using the soaked Milletia ichthyochtona seed blended with 0,1% detergent has strong and quick effect on eradicating Plutella xylostella equivalent to some popular chemical insecticides in Vietnam. On the other hands, farmers can actively use this method to eliminate Plutella xylostella to protect their crops without chemical residue, environmental pollution as well as protect the human health.

Tác giả: Bùi Lan Anh