Một chất chống oxi hóa mới làm trẻ hóa những động mạch bị già hóa

Theo một nghiên cứu mới đây của đại học Colorado Boulder cho thấy một chất chống oxi hóa có đích tác dụng vào cấu trúc các tế bào đặc điệt như Ty thể - có thế làm đảo ngược các ảnh hưởng tiêu cực của sự già hóa (lão hóa) trên những động mạch sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Khi nhóm nghiên cứu cho những con chuột già- tương ứng với những người tuổi từ 70 đến 80 – uống nước chứa một chất chống oxi hóa có tên là MitoQ trong  4 tuần, thấy rằng chức năng của các động mạch và các động mạch của chuột giống như những  người ở độ tuổi từ 25 – 35.

Các nhà nghiên cứu tin rằng MitoQ có ảnh hưởng đến các tế bào nội mô, là một lớp màng mỏng lót bên trong của các mạch máu của chúng ta. Một trong những chức năng của lớp màng nội mô là giúp động mạch giãn nở khi cần thiết. Khi con người già đi lớp màng này trở nên ít đàn hồi hơn và điều này dẫn đến nguy cơ cao đối với bệnh tim mạch.

Rachel Gioscia – Ryan, một học viên nghiên cứu sinh ở đại học Colorado thuộc bộ môn sinh lý và dẫn đầu nhóm nghiên cứu đã nói: “một trong những dấu hiệu nhận biết đầu tiên của sự lão hóa là chính là sự hoạt động khác thường của lớp màng nội mô. MitoQ hoàn toàn có thể phục hồi chức năng cuả lớp màng nội mô ở những con chuột già và trông giống như là ở những con chuột trẻ.”

Nghiên cứu được công bố trên  tạp chí Sinh lý được tài trợ bởi Viện Lão hóa Quốc gia, một trong 27 Viện và Trung tâm Sức khỏe Quốc gia đồng thời là nơi dẫn đầu trong nỗ lực nghiên cứu tìm ra cơ chế của quá trình lão hóa tự nhiên.

Để thúc đẩy sự giãn nở của mạch máu, các tế bào nội mô tạo ra nito oxid. Khi cơ thể già đi, các nito oxid bị phá hủy bời các chất oxy hóa như superoxide, chất này được sinh ra bởi nhiều tế bào và các bào quan đặc biệt là trong ty thể.

Ngoài ra, các superoxide còn phản ứng trực tiếp với các enzyme làm cho lượng nito oxit sinh ra bị giảm đi điều này dẫn đến giảm sự đàn hồi của mạch máu.

Thậm chí ở những người trẻ tuổi và khỏe mạnh, ty thể sản xuất ra superoxide ở mức thấp để duy trì chức năng quan trọng của tế bào và được kiểm soát bởi các chất chống oxi hóa nội sinh của cơ thể (các chất chống oxi hóa sẽ có vai trò kết hợp với các superoxide để làm cho chúng trở nên ít hoạt động từ đó ngăn cản sự oxi hóa phá hủy tế bào).

Gioscia Ryan cũng cho biết, tất cả cơ thể chúng ta đều có sự cân bằng này, tuy nhiên khi già nó sẽ bị thay đổi. Lúc này các chất oxi hóa sẽ trở nên nhiều hơn so với các chất chống oxi hóa, vì vậy cơ thể mất khả năng bảo vệ bởi các chất chống oxi hóa.

Các tế bào ty thể già hóa là nguồn sản sinh ra một lượng lớn superoxide. Lượng superoxide sinh ra quá mức không chỉ tương tác với các nito oxit và tế bào nội môi mà còn tấn công vào chính các tế bào của ty thể. Khi các tế bào ty thể bị phá hủy chức năng bị rối loạn sinh ra nhiều các gốc oxy hóa và tạo nên một vòng phức tạp.

Các nghiên cứu trước đây đã xem xét đến việc uống bổ sung các chất chống oxi hóa trong thời gian dài để cải thiện chức năng thành mạch ở các bệnh nhân mắc bệnh mạch vành bằng cách lặp lại cân bằng mức superoxide, tuy nhiên điều này không khả thi.

Điều khác biệt trong nghiên cứu này là chỉ cần sử dụng một chất chống oxi hóa tác động trực tiếp vào ty thể có thể giải quyết vấn đề này. Chất MitoQ hay còn gọi là coenzyme Q10, một chất chống Oxy hóa tự nhiên có khả năng tập trung tác dụng vào ty thể.

Theo Gioscia-Ryan, câu hỏi đặt ra là tại sao tất cả chúng ta không uống một lượng lớn vitamin C như một chất chống oxi hóa. Các nhà khoa học nghĩ rằng uống chất chống oxi hóa như vitamin C sẽ không thể phản ứng hết với các gốc oxy hóa. Trong khi MitoQ sẽ tấn công đúng vào nơi sản xuất ra các gốc tự do.

Những phát hiện của nghiên cứu này cho thấy chiến lược xác định đích tác dụng cụ thể là ti thể có thể có hiệu quả trong việc cải thiện chức năng của động mạch khi chúng ta già. Ngoài ra nó còn giúp  cải thiện chức năng nội mô, điều trị với MitoQ làm tăng lượng nito oxid, giảm stress oxy hóa và cải thiện độ bền động mạch của con chuột già.

Người dịch

Phạm Thị Ngọc Mai

Nguồn: Đại học Colorado ở Boulder

Journal Reference:

1. Rachel A. Gioscia-Ryan, Thomas J. LaRocca, Amy L. Sindler, Melanie C. Zigler, Michael P. Murphy, Douglas R. Seals. Mitochondria-targeted antioxidant (MitoQ) ameliorates age-related arterial endothelial dysfunction in mice. The Journal of Physiology, 2014; DOI: 10.1113/jphysiol.2013.268680