Nghiên cứu bước đầu biệt hòa tế bào gốc trung mô cuống rốn định hướng thành tế bào gan thông qua yếu tố phiên mã HNF-4α

Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam hiện nay có khoảng 8 triệu người mắc viêm gan B hoặc viêm gan siêu vi C. Nhiễm virus viêm gan B mãn tính là nguyên nhân chính gây bệnh gan ở Việt Nam như xơ gan và ung thư gan. Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc thông thường, cấy ghép tế bào gốc định hướng tế bào gan là một phương pháp mới đang được nghiên cứu áp dụng. Trong các loại tế bào gốc, tế bào cuống rốn là một nguồn rất phong phú, đa dạng, sẵn có mà không vi phạm đạo đức y-sinh học. Ở nghiên cứu này, để bước đầu biệt hóa tế bào gốc trung mô cuống rốn định hướng thành tế bào gan, cán bộ khoa CNSH-CNTP trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã hợp tác cùng các đối tác tại Viện Công nghệ Sinh học, Viện Nghiên cứu hệ gen, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, tiến hành chuyển vùng mã hóa của gen HNF-4α – một yếu tố phiên mã cho hơn 100 gen ở tế bào gan - thông qua vector biểu hiện của virus pCMV-EGFP vào trong tế bào gốc. Bên cạnh đó, các marker chỉ thị phân tử đặc trưng cho tế bào gốc trung mô như CD86, CD90, CD105, CD73… cũng được tiến hành đánh giá khả năng biểu hiện. Kiểm tra sau chuyển gen cho thấy chỉ thị của HNF-4α của tế bào gan và các chỉ thị đặc trưng cho tế bào gốc trung mô đều có biểu hiện trong tế bào sau chuyển gen thông qua phương pháp PCR phiên mã ngược (RT-PCR). Kết quả có nghiên cứu này đã mở ra một hướng mới, có nhiều ý nghĩa trong việc điều trị các bệnh liên quan đến gan đặc biệt ở các bệnh nhân mắc bệnh mãn tính.

Từ khóa: chuyển gen, gen HNF-4α, RT-PCR, tế bào gốc cuống rốn, tế bào gan.

Nguyễn Văn Hạnh¹, Vi Đại Lâm², Lê Bắc Việt³, Nguyễn Huy Hoàng¹, Nguyễn Thanh Ngà¹.

¹Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

² Khoa CNSH-CNTP, Đại học Nông Lâm Thái Nguyên

³Viện Nghiên cứu hệ gen, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

Liên lạc tác giả: hanhcnp@yahoo.com hoặc vilamcns@gmail.com