Trám đen – Đặc sản núi rừng Định Hóa, Thái Nguyên

     Trong các món ăn nổi tiếng như cơm lam, gà đồi Định Hóa,… không thể không nhắc đến các món ăn dân dã được chế biến cùng với quả trám đen như xôi trám, trám om cá, trám om thịt, trám nhồi thịt,…

     Trám đen có hình thoi, khi chín có màu đen, nếu ai nhìm thấy lần đầu sẽ chột dạ nghĩ “Tại sao loại quả đen nhẻm, xấu xí này khi vào mùa lại được đông đảo các chị em nội trợ đổ xô đi mua với giá khá đắt đỏ, thậm chí có người bỏ ra hàng triệu đồng để mua rồi bảo quản trong tủ lạnh rồi sử dụng dần dần?

           Quả trám đen

    Được biết cây trám đen trồng rất lâu mới được thu hoạch, trám trồng bằng hạt phải mất 7 đến 10 năm mới ra hoa đậu quả; trám được trồng bằng cây ghép thì khoảng 2 năm là ra quả. Mùa thu hoạch trám là khi những cơn gió chào thu từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch, trám khi chín có màu đen, cùi màu vàng, hạt nhọn hai đầu. Quả trám đen có vị ngậy, thơm, bùi rất hấp dẫn có thể chế biến được thành nhiều món ăn như làm xôi trám, gỏi trám, trám kho thịt và cá, thịt nhồi trám, hoặc có thể ngâm muối để ăn hàng ngày.

.

Xôi trám đen- Món ăn ngon độc đáo của người dân Định Hóa

 Gỏi trám đen

  Thịt nhồi trám đen

     Trám đen không những có giá trị cao về mặt dinh dưỡng như: giàu protein, lipid, canxi, photpho, các loại vitamin C, A,…cho các bữa ăn trong gia đình bạn mà còn đem lại những bài thuốc dân gian vô cùng hữu ích đối với sức khỏe con người. Quả trám, bao gồm cả nhân trám, hạt trám và các bộ phận khác của cây trám đều có thể sử dụng làm thuốc:

• Quả có vị chua, ngọt, bùi, béo, tính ấm có thể giải khát, thanh giọng, giải độc rượu , cá.
• Rễ có vị ngọt, tính bình có tác dụng thư cân hoạt lạc, khư phong khu thấp.
• Lá có vị hơi đắng, hơi chát, tính mát có tác dụng thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng chỉ thống.
• Trám đen được sử dụng để chữa viêm họng mãn tính, khản giọng, sưng rát;
• Trị đau đầu, chướng bụng đau quặn, đau răng, sâu răng; chữa nứt nẻ da, khô da do thời tiết hnah khô;
• Giải độc do rượu, cá;
• Ngoài ra quả trám đen giảm nghén rất tốt cho phụ nữ đang mang thai…

Chế biến trám đen cũng rất đơn giản và phần ỏm trám (tách phần thịt với hột trám) lại không phải ai cũng biết. Các bước ỏm trám đen được mô tả như sau:

• Trám khi mua về rửa sạch,
• Đun nước đến độ nóng già khoảng 65^oC-70^oC
• sau đó cho trám vào ỏm khoảng 15 – 20 phút rồi vớt trám ra,
• Nếm thử quả trám có mùi thơm, dẻo, bùi, vị ngậy, quả trám hơi mềm mềm và dễ tách hạt là được.
• Chúng ta có thể tách hạt trám lấy thịt trám bên ngoài theo chiều ngang hoặc chiều dọc quả trám. Sau khi tách lấy thịt trám có thể bảo quản trong tủ lạnh hoặc phơi khô để ăn dần.

 Trám sau khi ỏm

          Khác với các loại trám đen ở nơi khác, cây trám đen Định Hóa được trồng bằng hạt trên đồi, trên rừng phải mất tới 7 – 10 năm mới ra hoa kết trái. Trám ở đây chủ yếu là trám nếp nên quả nhỏ hơn so với trám lai, độ dài khoảng 3 – 4 cm nhưng vị ngon thì luôn bùi hơn, ngậy hơn, và thơm hơn. Chính vì thế mặc dù giá thành đắt dao động khoảng 140 – 170 nghìn một cân nhưng trám đen Định Hóa luôn luôn được săn đón.

 Cây trám cao đến 30m tại Định Hóa

 Trám đen Định Hóa

Sự đa dạng về văn hóa ẩm thực và bài thuốc trong y học cổ truyền Việt Nam mà cây Trám đen mang đến cho vùng đất Định Hóa hứa hẹn sẽ đem lại cho du khách đến với vùng đất lịch sử anh hùng ATK thêm nhiều trải niệm thú vị về văn hóa ẩm thực nơi này. Các sản phẩm bổ dưỡng đem đến nhiều vitamin có lợi cho sức khỏe được phát triển từ cây trám đen cũng sẽ là các món quà ý nghĩa cho người thân, người bạn của du khách sau mỗi hành trình trải niệm về vùng đất anh hùng ATK

Định Hóa -Mùa thu năm 2020

Dương Hồng Việt