TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
KHOA LÂM NGHIỆP
BỘ MÔN NÔNG LÂM KẾT HỢP
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
1. Tên học phần: Khai thác lâm sản
- Mã số học phần: FPE321
- Số tín chỉ: 02
- Tính chất của học phần: Bắt buộc
- Học phần thay thế, tương đương:
- Ngành (chuyên ngành) đào tạo: Lâm nghiệp, Quản lý tài nguyên rừng
2. Phân bổ thời gian học tập:
- Số tiết học lý thuyết trên lớp: 30 tiết
- Số tiết làm bài tập, thảo luận trên lớp: 6 tiết
- Số tiết thí nghiệm, thực hành: 0 tiết
- Số tiết sinh viên tự học: 60 tiết
3. Đánh giá học phần
- Điểm chuyên cần: trọng số 0,2
- Điểm kiểm tra giữa kỳ: trọng số 0,3
- Điểm thi kết thúc học phần: trọng số 0,5
4. Điều kiện học
- Học phần học trước:
- Học phần song hành: Khoa học gỗ
5. Mục tiêu đạt được sau khi kết thúc học phần:
5.1. Kiến thức:
- Biết được những khái niệm cơ bản về khai thác lâm sản
- Biết được các phương pháp trong khai thác, vận chuyển lâm sản
- Biết được các phương pháp trong bảo quản lâm sản
5.2. Kỹ năng:
- Vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào thực tế việc khai thác, vận chuyển lâm sản và bảo quản lâm sản.
6. Nội dung kiến thức và phương thức giảng dạy:
TT |
Nội dung kiến thức |
Số tiết |
Phương pháp giảng dạy |
|
CHƯƠNG 1. KHAI THÁC LÂM SẢN |
10 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
1.1 |
Các loại hình công nghệ khai thác gỗ |
3 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
1.1.1 |
Dây chuyền công nghệ khai thác gỗ |
|
|
1.1.1.1 |
Khái niệm cơ bản về công nghệ khai thác gỗ |
|
|
1.1.1.2 |
Phuong pháp khai thác |
|
|
1.1.1.3 |
Các khâu sản xuất chủ yếu trong quá trình công nghệ khai thác gỗ |
|
|
1.1.1.4 |
Đặc điểm của quá trình công nghệ khai thác gỗ |
|
|
1.1.2 |
Các hình thức công nghệ khai thác gỗ |
|
|
1.1.2.1 |
Hình thức công nghệ khai thác gỗ ngắn |
|
|
1.1.2.2 |
Hình thức công nghệ khai thác gỗ dài |
|
|
1.1.2.3 |
Hình thức công nghệ khai thác gỗ nguyên cây |
|
|
1.1.3 |
Nguyên tắc và phương pháp chọn hình thức công nghệ khai thác |
|
|
1.1.3.1 |
Nguyên tắc chọn hình thức công nghệ khai thác |
|
|
1.1.3.2 |
Phương pháp chọn hình thức công nghệ khai thác |
|
|
1.2 |
Chặt hạ gỗ và tre nứa |
5 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
1.2.1 |
Lý thuyết cắt gỗ |
|
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
1.2.1.1 |
Khái niệm chung |
|
|
1.2.1.2 |
Cắt đơn giản |
|
|
1.2.1.3 |
Tác dụng qua lại giữa lưỡi cắt và gỗ - nhiệm vụ của cạnh cắt |
|
|
1.2.1.4 |
Cắt phức tạp - Cưa gỗ |
|
|
1.2.2 |
Công cụ và thiết bị chặt hạ |
|
|
1.2.2.1 |
Rìu |
|
|
1.2.2.2 |
Búa |
|
|
1.2.2.3 |
Dao tạ |
|
|
1.2.2.4 |
Cưa mang |
|
|
1.2.2.5 |
Cưa đơn |
|
|
1.2.2.6 |
Cưa xích |
|
|
1.2.2.7 |
Các loại máy liên hợp trong khai thác |
|
|
1.2.3 |
Kỹ thuật hạ cây |
|
|
1.2.3.1 |
Chọn hướng đổ |
|
|
1.2.3.2 |
Công việc chuẩn bị |
|
|
1.2.3.3 |
Hạ cây |
|
|
1.2.3.4 |
Chặt hạ một số cây đặc biệt |
|
|
1.2.4 |
Kỹ thuật cắt cành, ngọn - Cắt khúc |
|
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
1.2.4.1 |
Kỹ thuật cắt cành, ngọn |
|
|
1.2.4.2 |
Kỹ thuật cắt khúc |
|
|
1.2.5 |
Kỹ thuật khai thác tre, nứa |
|
|
1.2.5.1 |
Chuẩn bị rừng |
|
|
1.2.5.2 |
Chặt hạ |
|
|
1.2.5.3 |
Dụng cụ chặt hạ |
|
|
1.2.5.4 |
Thao tác chặt tre bằng dao |
|
|
1.2.6 |
Năng suất trong chặt hạ |
|
|
1.2.6.1 |
Năng suất tính theo số lượng cây chặt hạ |
|
|
1.2.6.2 |
Năng suất tính theo khối lượng |
|
|
1.2.7 |
An toàn lao động trong chặt hạ |
|
|
1.2.8 |
Các tai nạn thường xảy ra trong chặt hạ, cắt khúc, cắt cành |
|
|
1.3 |
Kỹ thuật khai thác nhựa thông |
2 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
1.3.1 |
Cơ sở khoa học trong việc khai thác nhựa thông |
|
|
1.3.2 |
Phương pháp khai thác nhựa thông |
|
|
1.3.3 |
Kỹ thuật khai thác nhựa thông mã vĩ |
|
|
1.3.4 |
Kỹ thuật đẽo nhựa thông nhựa |
|
|
1.4 |
Kỹ thuật khai thác vỏ quế |
|
|
|
CHƯƠNG 2. VẬN XUẤT LÂM SẢN |
7 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.1 |
Khái niệm chung |
|
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.2 |
Phân loại vận xuất |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.2.1 |
Căn cứ vào hiện trạng cây gỗ khi vận xuất: |
|
|
2.2.2 |
Căn cứ vào nguồn động lực |
|
|
2.3 |
Vận xuất gỗ bằng súc vật |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.3.1 |
C¸c h×nh thøc vËn xuÊt b»ng sóc vËt |
|
|
2.3.1.1 |
KÐo lÕt: |
|
|
2.3.1.2 |
KÐo nöa lÕt: |
|
|
2.3.1.3 |
KÐo xe: |
|
|
2.3.2 |
N¨ng suÊt vµ biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt |
|
|
2.4 |
VËn xuÊt gç b»ng m¸ng lao |
2 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.4.1 |
Nguyªn lý lµm viÖc cña m¸ng lao |
|
|
2.4.2 |
Ph©n lo¹i m¸ng lao |
|
|
2.4.3 |
¦u nhîc diÓm cña m¸ng lao |
|
|
2.4.4 |
CÊu t¹o |
|
|
2.4.5 |
C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh tèc ®é cña gç |
|
|
2.4.6 |
N¨ng suÊt vµ biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt |
|
|
2.4.7 |
An toµn lao ®éng trong vËn xuÊt gç b»ng m¸ng lao |
|
|
2.5 |
VËn xuÊt gç b»ng m¸y kÐo |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.5.1 |
C¸c lo¹i m¸y kÐo trong vËn xuÊt |
|
|
2.5.2 |
C¸c ph¬ng ph¸p vËn xuÊt gç b»ng m¸y kÐo |
|
|
2.5.3 |
S¬ ®å vËn xuÊt gç b»ng m¸y kÐo |
|
|
2.5.4 |
N¨ng suÊt vµ biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt |
|
|
2.5.5 |
¦u nhîc ®iÓm |
|
|
2.5.6 |
An toµn lao ®éng trong vËt xuÊt gç b»ng m¸y kÐo |
|
|
2.6 |
VËn xuÊt gç b»ng têi |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.6.1 |
Kh¸i niÖm |
|
|
2.6.2 |
CÊu t¹o |
|
|
2.6.3 |
Ph©n lo¹i |
|
|
2.6.4 |
S¬ ®å c«ng nghÖ vËn xuÊt gç b»ng têi |
|
|
2.6.5 |
N¨ng suÊt vµ biÖn ph¸p t¨ng n¨ng suÊt |
|
|
2.6.6 |
An toµn lao ®éng trong vËn xuÊt gç b»ng têi |
|
|
2.7 |
VËn xuÊt gç b»ng ®êng d©y c¸p |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
2.7.1 |
C¸c kiÓu ®êng d©y c¸p vËn xuÊt gç |
|
|
2.7.2 |
TÝnh to¸n c¸p mang |
|
|
2.7.3 |
¦u nhîc ®iÓm |
|
Phát vấn, thuyết trình |
2.7.4 |
An toµn lao ®éng trong vËn xuÊt gç b»ng d©y c¸p |
|
Phát vấn, thuyết trình |
2.8 |
Tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình thiết kế đường vận xuất |
|
|
2.8.1 |
Đường vận xuất bằng súc vật |
|
|
2.8.2 |
Đường máy kéo |
|
|
2.8.3 |
Đường máng lao |
|
Phát vấn, thuyết trình |
|
CHƯƠNG 3. VẬN CHUYỂN LÂM SẢN |
4 |
Phát vấn, thuyết trình |
3.1 |
Vận chuyển lâm sản đường bộ |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
3.1.1 |
Những khái niệm cơ bản về vận chuyển hàng hóa |
|
|
3.1.2 |
Những đặc điểm của đường ô tô lâm nghiệp |
|
|
3.1.3 |
Các loại đường ô tô lâm nghiệp |
|
|
3.1.4 |
Yêu cầu kỹ thuật của đường ô tô lâm nghiệp |
|
|
3.1.5 |
An toàn lao động trong vận chuyển lâm sản bằng ô tô |
|
|
3.2 |
Vận chuyển lâm sản bằng đường thủy |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
3.2.1 |
Những khái niệm cơ bản về vận chuyển lâm sản bằng đường thủy |
|
|
3.2.1.1 |
Đường thủy vận chuyển lâm sản |
|
|
3.2.1.2 |
Sông và hệ thống sông ngòi – lưu vực sông |
|
|
3.2.1.3 |
Phân loại đường sông |
|
|
3.2.1.4 |
Các chướng ngại vật trên luồng vận chuyển |
|
|
3.2.1.5 |
Sơ đồ công nghệ vận chuyển lâm sản bằng đường thủy |
|
|
3.2.2 |
Công nghệ và kỹ thuật vận chuyển lâm sản bằng đường thủy |
2 |
Phát vấn, thuyết trình |
3.2.2.1 |
Yêu cầu kỹ thuật của các tuyến vận chuyển đường thuỷ |
|
|
3.2.2.2 |
Vận chuyển thả trôi tự do |
|
|
3.2.2.3 |
Vận chuyển lâm sản bằng bè mảng |
|
|
3.2.2.4 |
Vận chuyển lâm sản bằng tàu thuyền |
|
|
3.2.2.5 |
An toàn lao động trong vận chuyển lâm sản bằng đường thủy |
|
|
3.2.2.6 |
Những tai nạn thường gặp trong vận chuyển gỗ |
|
|
|
CHƯƠNG 4. KHO GỖ VÀ LÂM SẢN |
3 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
4.1 |
Khái niệm về kho lâm sản |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
4.1.1 |
Bãi bốc gỗ |
|
|
4.1.2 |
Kho gỗ I |
|
|
4.1.3 |
Kho gỗ II |
|
|
4.2 |
Phân loại kho gỗ |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
4.3 |
Các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của kho lâm sản |
1 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
4.4 |
Công nghệ sản xuất trên kho lâm sản |
|
|
4.4.1 |
Đặc điểm công nghệ sản xuất trên kho lâm sản |
|
|
4.4.2 |
Các khâu sản xuất trên kho gỗ |
|
Phát vấn, thuyết trình |
4.4.2.1 |
Các khâu sản xuất trên kho gỗ I |
|
Phát vấn, thuyết trình |
4.4.2.2 |
Các khâu sản xuất trên kho gỗ II |
|
|
4.5 |
Thiết kế mặt bằng kho lâm sản |
|
|
|
CHƯƠNG 5. THIẾT KẾ CÔNG NGHỆ KHAI THÁC LÂM SẢN |
|
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
5.1 |
Khái niệm chung |
|
|
5.2. |
Nguyên tắc thiết kế |
|
|
5.3 |
Các phương pháp lựa chọn dây chuyền công nghệ khai thác |
|
|
5.4 |
Nội dung thiết kế công nghệ khai thác |
|
|
5.4.1 |
Khảo sát thiết kế, thu thập các số liệu cần thiết |
|
|
5.4.2 |
Săp xếp và lựa chọn dây chuyền công nghệ khai thác |
|
|
5.4.3 |
Thiết kế công trình sản xuất và phục vụ sản xuất khu khai thác |
|
|
5.4.4 |
Tổ chức sản xuất |
|
|
5.4.5 |
Tính toán giá thành sản phẩm của khu khai thác |
|
|
|
CHƯƠNG 6. BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN LẤM SẢN |
6 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
6.1 |
Các phương pháp bảo quản lâm sản tại kho gỗ |
3 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
6.1.2 |
Phương pháp bóc vỏ cây |
|
|
6.1.3 |
Phương pháp phơi và sấy gỗ |
|
|
6.1.4 |
Phương pháp hun khói và ngâm |
|
|
6.1.5 |
Phương pháp tẩm cây đứng |
|
|
6.1.6 |
Phương pháp thay thế nhựa |
|
|
6.1.7 |
Phương pháp phun, quét |
|
|
6.1.8 |
Phương pháp khuếch tán |
|
|
6.1.9 |
Phương pháp ngâm thường |
|
|
6.1.10 |
Phương pháp tẩm nóng lạnh |
|
|
6.1.11 |
Phương pháp áp lực chân không |
|
|
6.1.12 |
An toàn lao động trong bảo quản lâm sản |
|
|
6.2 |
Công nghệ chế biến tận dụng tại kho gỗ |
3 |
Thuyết trình, phát vấn + hình ảnh |
6.2.1 |
Công nghệ xẻ gỗ |
|
|
6.2.2 |
Công nghệ sản xuất ván ghép thanh |
|
|
6.2.3 |
Công nghệ sản xuất ván dán |
|
|
6.2.4 |
Công nghệ sản xuất ván dăm |
|
|
6.2.5 |
An toàn lao động trong chế biến lâm sản |
|
|
7. Tài liệu học tập :
7.1. Nguyễn Việt Hưng (2010), Bài giảng khai thác lâm sản, Trường Đại học nông lâm thái nguyên
8. Tài liệu tham khảo:
8.1. Nguyễn Thị Bích Ngọc, Nguyễn Chí Thanh, Lê Văn Nông (2006). Bảo Quản lâm sản. NXB Nông nghiệp, Hà Nội
8.2. NguyÔn ViÖt Hng (2008), Bµi gi¶ng gỗ và bảo quản gỗ, Trêng §¹i häc N«ng l©m Th¸i Nguyªn
8.3. Trần Công Hoan, Nguyễn Kính Thảo, Nguyễn Nhật Chiêu, Nguyễn Thanh Quế, Vũ Nguyên Huy (1982), Công cụ và máy lâm nghiệp. Trường Đại học Lâm nghiệp, Hà Nội
8.4. Hoµng H÷u Nguyªn, Hoµng Xu©n Niªn (2005), M¸y vµ ThiÕt bÞ gia c«ng gç (tËp 1: Nguyªn lý c¾t gät gç vµ vËt liÖu gç). NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi.
8.5. Chu Đình Quang, Cao Chí Công, Dương Văn Tài, Bùi Hữu Ái (2006), Cẩm nang ngành lâm nghiệp (Chương khai thác và vận chuyển lâm sản). Bộ nông nghiệp và PTNT.
8.6. Trịnh Hữu Trọng, Nguyễn Kim, Ngô Văn Chỉnh, Trần Mỹ Thắng, Nguyễn Văn Quân, Dương Văn Tài (2001), Khai thác vận chuyển lâm sản. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
8.7. Phạm Văn Chương, Nguyễn Hữu Quang (2004), Công nghệ sản xuất ván nhân tạo tập I (Ván dán và ván nhân tạo đặc biệt), Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.
9. Cán bộ giảng dạy:
STT |
Họ và tên giảng viên |
Thuộc đơn vị quản lý |
Học vị, học hàm |
1 |
Nguyễn Việt Hưng |
Khoa Lâm nghiệp |
Thạc sỹ |
2 |
Nguyễn Văn Mạn |
Khoa Lâm nghiệp |
Thạc sỹ |
Thái Nguyên, ngày tháng năm 2012
Trưởng khoa Trưởng Bộ môn |
Giảng viên |
TS. Trần Quốc Hưng ThS. Nguyễn Việt Hưng
Lượt truy cập: 48186916
Đang online: 821
Ngày hôm qua: 1474
Phụ trách kỹ thuật: 0987. 008. 333